Menstruatiearmoede: wat is het en hoe kan dit probleem aangepakt worden?

Menstruatiearmoede: wat is het en hoe kan dit probleem aangepakt worden?

Menstruatiearmoede is een groot probleem over de hele wereld en dus ook in Nederland. Uit meerdere onderzoeken is gebleken dat menstruatiearmoede een probleem is dat leeft in onze samenleving.(1) Dit kan ook een groot effect hebben op jongeren die menstrueren. Zonder menstruatieproducten kunnen zij bijvoorbeeld niet naar school.(2) Er heerst veel  taboe rond armoede en menstruatie terwijl het beide veel voorkomend is.(3) Om die reden verdient dit onderwerp aandacht en actie. In dit artikel zal besproken worden wat menstruatiearmoede is en hoe dit probleem aangepakt kan worden.

Wat is menstruatiearmoede?

De definitie van menstruatiearmoede is: een gebrek aan toegang tot menstruatieproducten. Dit kan voortkomen uit dat iemand niet genoeg financiële middelen heeft om menstruatieproducten te kopen, geen toegang heeft tot sanitaire voorzieningen, schaamte en een gebrek aan kennis over menstruatie.(4) Menstruatiearmoede kan grote gevolgen hebben. Sommige mensen gaan niet naar school, kunnen niet sporten of moeten bezuinigen op eten.(5) Tevens kan menstruatiearmoede tot gezondheidsproblemen leiden, zoals een urineweginfectie, doordat zij niet de juiste producten kunnen gebruiken als zij menstrueren.(6) Doordat er schaamte bestaat om dit probleem en er een taboe heerst omtrent menstruatiearmoede wordt er te weinig over gesproken, terwijl dit een probleem is dat opgelost dient te worden.

Wat wordt er gedaan om menstruatiearmoede tegen te gaan?

Gelukkig worden er al stappen gezet in de juiste richting om menstruatiearmoede tegen te gaan. Anderhalf jaar geleden is er een voorstel door D66 ingediend om menstruatieproducten gratis te maken voor mensen met een laag inkomen. Een meerderheid van de Tweede Kamer steunde het voorstel om menstruatieproducten in 2023 gratis beschikbaar te stellen voor minima.(7) Op meerdere plekken en in meerdere gemeenten worden menstruatieproducten inmiddels beschikbaar gesteld via uitgiftepunten (ook wel MUP genoemd: menstruatieproducten uitgiftepunten). De gemeente kent subsidie toe aan het Armoedefonds om deze producten beschikbaar te stellen.(8) De behoefte aan deze uitgiftepunten is groot. Het aantal uitgiftepunten is ook al uitgebreid naar meer dan 2000 in Nederland.(9)

Ook op basis- en middelbare scholen in Rotterdam wordt menstruatiearmoede aangepakt. Dit wordt gedaan door deze producten op de scholen gratis ter beschikking te stellen en door bijvoorbeeld prullenbakjes in de toiletten te plaatsen.(10) Ook op verschillende hogescholen en universiteiten zijn er gratis menstruatieproducten te verkrijgen voor studenten, omdat menstruatiearmoede ook een probleem is onder studenten.(11)

Conclusie

In Nederland is menstruatiearmoede nog steeds een probleem. Wel worden er verschillende stappen gezet om menstruatiearmoede tegen te gaan zoals het verstrekken van gratis producten en het plaatsen van prullenbakjes in de toiletten. Om menstruatiearmoede helemaal te voorkomen zal nog veel moeten gebeuren, maar er is een begin gemaakt. Om zelf een steentje bij te dragen zouden we het taboe kunnen doorbreken door erover te praten en de schaamte rondom dit onderwerp te verminderen.

Bronnen

  1. Plan International, ‘Schaamte bij menstruatie’ (onderzoeksrapport Bloedserieus) 2019. L. de Boer, ‘Verkenning van menstruatie-armoede in Nederland’ (onderzoeksrapport door De Bovengrondse) 2019.
  2. ‘Menstruatiearmoede op scholen: tijd voor gratis en toegankelijke menstruatieproducten’, laks.nl, 8 maart 2024.
  3. ‘Taboe rondom menstruatie(armoede) blijft probleem’, kinderhulp.nl, 28 mei 2022.
  4. J. Michel, A. Mettler, S. Schönenberger & D. Gunz, ‘Period poverty: why it should be everybody’s business’, Journal of Global Health Reports 2022/6. ‘Menstruatiearmoede’, wikipedia.nl.
  5. '‘Inleveren op persoonlijke hygiëne: 'Maaltijd belangrijker dan maandverband'’, rtlnieuws.nl, maart 2024.
  6. ‘Wat is menstruatie-armoede?’, libresse.nl.
  7. H. Kat, ‘Gratis menstruatieproducten voor laagste inkomens’, d66.nl, 6 december 2022.
  8. ‘Gratis menstruatieproducten via MUP’s’, armoedefonds.nl. ‘Gratis menstruatieproducten in gemeente De Bilt’, debilt.nl, 12 juni 2023.
  9. ‘Aantal uitgiftepunten voor gratis menstruatieproducten kan worden uitgebreid’, nos.nl, 30 maart 2023.
  10. ‘Gratis menstruatieproducten op Rotterdamse scholen’, rotterdam.nl, 25 maart 2024.
  11. E. Smaling, ‘Gratis menstruatieproducten in damestoiletten op de campus’, erasmusmagazine.nl, 17 juni 2021. E. van Gameren, ‘Ondernemende Ad-student Joyce start op HR pilot met gratis menstruatieproducten’, profielen.hr.nl, 2 april 2024.